Mpemba efekt zaokuplja umove vijekovima – mučio je Aristotela, Francisa Bacona i Renea Descartesa. Naučnici misle da su ga uspjeli objasniti.
Mpemba efekt zaokuplja umove vijekovima – mučio je Aristotela, Francisa Bacona i Renea Descartesa. Naučnici misle da su ga uspjeli objasniti.
Tim fizičara na Tehnološkom univerzitetu Nanyang u Singapuru objavio je ono što smatraju rješenjem Mpemba efekta – fenomena bržeg smrzavanja tople vode od hladne, odnosno one na sobnoj temperaturi. Mpemba efekt dobio je ime po tanzanijskom studentu Erastu Mpembi koji je 1969. godine napisao naučni rad o tom ponašanju vode na primjeru bržeg smrzavanja tople smjese za sladoled u odnosu na rashlađenu masu.
Royal Society of Chemistry (Kraljevsko društvo za hemiju) ponudilo hiljadu funti nagrade onome ko najbolje objasni ovaj efekt. Javilo se preko 21.000 naučnika, a nagradu je odnio Nikola Bregović sa Zagrebačkog univerziteta, koji je izveo niz eksperimenata u laboratoriju Prirodoslovno-matematičkog fakulteta.
Utvrdio je da do lakšeg smrzavanja tople vode dolazi zbog stvaranja konvekcijskih struja između molekula. Konvekcija je gibanje toplije tekućine prema hladnijoj, a tim se strujanjima prenosi toplina s vode više temperature na vodu niže temperature.
Strujanja koja uzrokuje promjena temperature, tj. prijenos toplinske energije s molekule na molekulu
Za fenomen je odgovorna i razlika u gustoći vode unutar iste posude, koja ponovno zavisi o njenoj temperaturi, tvrdi Bregović, podsjećajući na svima poznatu činjenicu da je voda najgušća na temperaturi od 4 Celzijeva stepena, i ona zbog svoje gustoće ostaje pri dnu, a rashlađena voda isplivava na površinu. A važna je i manje poznata činjenica da se voda ne ledi na nula stepeni, nego na hladnijim temperaturama.
Ono što je Bregović zaključio jest da su ta konvekcijska strujanja intenzivnija u vodi od 50-ak stepeni i da ona ne prestaju u trenutku kada se temperatura spušta 20-ak stepeni. U uzorku koji je u početku imao 20-ak stepeni tom logikom ima manje kretanja uzrokovanog razlikama u temperaturi – on je homogeniji, ujednačeniji po temperaturi od onoga koji je ranije bio zagrijan pa stavljen na hlađenje. Kada se voda počinje hladiti i voda hladnija od 4 stepena počinje izlaziti na površinu, dolazi do još jačeg miješanja i strujanja, prenosi NEt.hr.
(Source)