Javnost u Bosni Hercegovini je prije nekoliko dana dobila zabrinjavajuću informaciju da iznad objekata Oružanih snaga Bosne i Hercegovine lete neidentifikovani dronovi, a radilo se o preletu akro grupe.
U Bosni i Hercegovini je proteklih dana proširena informacija i videosnimak u kojem se navodi da je grupa od četiri drona nadlijetala iznad objekata OS BiH. Konkretno je naveden prelet preko kasarne Krupa u Butilama, pri čemu se u ovoj kasarni nalazi jedno od najvećih skladišta OS BiH.
Na snimku koji je objavljen kod letjelica se jasno mogao čuti turboelisni motor sportskih letjelica u formaciji tokom niskog preleta iznad Sarajeva. Prema podacima Jasmina Lokmića, stručnjaka za civilno zrakoplovstvo radi se o akrogrupi Flying Bulls Acrobatics Team.
Međutim, ova epizoda je opet otvorila cijeli niz manjkavosti sistema unutar kojeg se lako šire ovakve (dez)informacije. Naime, par sati nakon što je objavljena vijest o preletu dronova, javnosti je predočeno, odnosno pojavili su se komentari da se radi o “formaciji četvorke” potpuno neprovjereno i pogrešno navodeći da se radi o “dronovima koji mogu nositi eksplozivne naprave”.
Pored neodgovornih komentara, ova situacija je ponovno pokazala nesposobnosti rukovođenja sistemom odbrane od strane Ministarstva odbrane. Ministar odbrane Zukan Helez je izišao u javnost sa izjavom “da je naredio da se obore sve letjelice iznad kasarni”.
Istovremeno je to opasna i nerealna izjava, s obzirom da se nameće pitanje čime bi vojnici OS BiH srušili navodne dronove, a još je opasnije što je “naredio” rušenje letjelica koje su ustvari sportske. Prije svega ministar Helez ne može narediti rušenje ili bilo kakvu borbenu aktivnost s obzirom da je njegova funkcija u strukturi sistema odbrane prije svega politička.
Komandni lanac OS BiH počiva od Predsjedništva Bosne i Hercegovine kao vrhovnog komandanta, zatim funkcije načelnika Zajedničkog štaba, da bi se zatim po liniji rukovođenja i komandovanja prešlo na Operativnu komandu unutar koje se nalaze osnovne jedinice vidova i rodova OS BiH.
U domenu protuzračne odbrane osnovna jedinica jeste Bataljon protuzračne odbrane iz sastava Brigade zračnih snaga i PVO koja je smještena u Rajlovcu. Međutim, ova jedinica je opremljena starim protuzračnim sistemom KUB 2K12 NATO oznake SA-6. Domet ovog sistema je 24 kilometra, ali se najbolji efekti stižu od 15 do 19 kilometara. Divizion ovog sistema OS BiH je smješten u Rajlovcu sa namjenom da brani kasarnu Rajlovac, ali i vrši teritorijalnu odbranu Sarajeva i okoline.
Podršku ovom sistemu pruža protuzračna artiljerija odnosno vodovi švedskih portuzračnih topova Bofors u kalibru 40 milimetara. Prema postojećim kapacitetima za sukobljavanje sa dronovima i manjim bespilotnim letjelicama, najbolji adut OS BiH su upravo topovi Bofors obzirom na specifičnu municiju, domet ali i relativno dobru mobilnost.
Ovi topovi se mogu uvezati u jedinstven sistem upravljanja vatrom sa radarom “Žirafa” čime bi se lakše moglo djelovati protiv niskoletećih aviona ili dronova.
Međutim, brojni su problem sa protuzračnom odbranom OS BiH pri čemu se izdvaja manjak bojevih gađanja raketnih jedinica prije svega diviziona KUB-a koji se izvodi u Bugarskoj na poligonu Šabla.
S druge strane, OS BiH trebaju nove MANPADS sisteme kratkog dometa protuzračne odbrane u sposobnostima francuskog Mistrala, američkog Stingera i drugih sistema. Također jedinice protuzračne artiljerije sa sistemima Bofors uglavnom rade obuku u gađanju zemaljskih ciljeva.