Ovome je najviše doprinijelo gašenje fabrika duvana u Banjaluci, Sarajevu i Mostaru.
Prihod od akciza na domaći duvan i duvanske prerađevine u BiH je za šest godina smanjen 100 puta, pokazuju podaci Uprave za indirektno oporezivanje BiH (UIO BiH).
Kako se navodi u podacima, tokom prošle godine je od akciza na duvan i duvanske prerađevine BiH prihodovala svega oko dva miliona KM.
Na primjer, 2016. godine je prihod od akciza na domaći duvan i duvanske prerađevine iznosio 207 miliona KM.
“Tako je 2009. godine na osnovu ovih akciza prihodovan 171 milion KM, 2010. godine 216 miliona, 2011. godine 240, 2012. 231 milion KM, 2013. godine 207, 2014. godine 203, 2015. 233 miliona KM, 2016. godine 207 miliona KM, 2017. 190 miliona KM”, navodi se u podacima UIO BiH.
Dalje piše da je 2018. godine prihod od akciza na domaći duvan i duvanske prerađevine iznosio 119 miliona KM, 2019. godine 93 miliona KM, 2020. godine 53, a 2021. godine 54 miliona KM.
Ovome je najviše doprinijelo gašenje fabrika duvana u Banjaluci, Sarajevu i Mostaru.
Naime, prva od njih je ugašena fabrika duvana u Mostaru, i to 2007. godine, a tada je bez posla ostalo oko 100 radnika. Nekoliko puta je pokušavano da se ovo preduzeće privatizuje, ali bezuspješno.
Nakon 130 godina postojanja, fabrika duvana u Banjaluci je 2018. godine ugašena, a dvije privatizacije su prošle bezuspješno. Ova ugašena fabrika duvana je od 2013. godine bila u vlasništvu bugarske kompanije “Bulgartabac”.
Krah industrije duvana u BiH zapečaćen je kada se nakon više od 140 godina tradicije u martu prošle godine ugasila i fabrika duvana u Sarajevu.
Ovaj nekadašnji gigant je devedesetih zapošljavao oko 3.000 radnika, a kada je najavljena likvidacija prošle godine otpušteno je 150 radnika.
Takođe, i uzgoj duvana polako nestaje u BiH, a jedna od rijetkih kompanija koja je opstala u ovom poslu i otkupljuje ovu poljoprivrednu kulturu od proizvođača je preduzeće “Duvan” iz Bijeljine.
“Moja želja je da proizvodnju duvana održimo, da postepeno u dogovoru sa resornim ministarstvom i lokalnom samoupravom tu proizvodnju pokušamo ponovo vratiti na neke vrijednosti koje su bile u prethodnim godinama”, rekao je Svetozar Mihajlović, novi vlasnik ove kompanije.
Ekonomista Slaviša Raković je istakao da je ovaj podatak za njega iznenađujući, iako mu je poznato da je došlo do značajnog pada prihoda po osnovu duvana i duvanskih prerađevina.
“Dakle, vidimo da je domaća industrija praktično ugašena i to je najbolje objašnjenje ovakvog pokazatelja. Da je domaća industrija održana, ne samo da bismo imali prihode od akciza na mnogo višem nivou, nego bi nivo dodatne vrijednosti kroz preradu bio mnogo viši, a i porezi i doprinosi iz plata zaposlenih bi bili značajni. No šta je – tu je. Može se očekivati da s ovakvim politikama dočekamo dan da se ovdje ne isplati ništa raditi, nego se baviti politikom i politikantstvom”, zaključio je Raković.